شخصیت و اخلاق کوروش بزرگ به گواهی تاریخ

شخصیت و اخلاق کوروش بزرگ به گواهی تاریخ:

همه نشانه ها بیانگر آنست که هدف کوروش از جنگ و کشور گشائی ایجاد یک جامعه جهانی مبتنی بر امنیت و آرامش و دور از جنگ و خونریزی بوده است.
کوروش در لشگر کشیها و پیروزیهایش با ملل مغلوب در نهایت بزرگواری رفتار کرد و عناصر حکومتی پیشین رامورد بخشایش قرار داده و در مقامهایشان ابقا کرده مطیع و منقاد خویش ساخت. چنان که پس از تسخیر لیدیا کروسوس شاه مغلوب لیدیا را در عین آنکه متجاوز و آغازگر جنگ بود بخشود و نواخت و در نتیجه از او یک فرماندار مطیع و باوفا ساخت .
کروسوس و ارتش لیدیا درآینده برای پیشبرد هدفهای امنیت گسترانه کوروش نبردها کردند.

کوروش بزرگ که شخصیتی آزاد اندیش و عاری از تعصب بود خدایان و ادیان ملل مغلوب را به رسمیت شناخت همگان را در اجرای مراسم دینی شان آزاد گذاشت معابدشان را زیر پوشش کمکهای دولتی قرار داد و بدینوسیله قلوب تمام مغلوب را به سوی خویش جلب کرد چشم تاریخ تا آن هنگام چنان فاتح پر مهر و شفقتی را به خود ندیده بود و ملل مغلوب در برابر این همه مهر و بزرگواری چاره ای جز محبت او را نداشتند و دوستی او در دل همه اقوام تحت سلطه ایران ریشه دواند. او در هیچ جا به معابد و متولیان امور دینی ملل مغلوب آسیبی نرسانده بود حتی هرجا در اثر جنگ تلفاتی به مراکز دینی و معابد وارد شده بود دستور میداد تا آنها را به هزینه دولت او بازسازی کنند .
در سندی که کاهنان بابلی معبد مردوخ به یادگار سقوط بابل بردست کوروش نوشته اند و در اوایل قرن بیستم در عراق کشف شده تاکید شده که مردوخ پشتیبان کوروش بوده است و دست اورا گرفته در ایران به پیروزی رسانده و بابل را به او سپرده است .
در این سند گفته شده که وقتی کوروش وارد بابل شد مردوخ نیز در پیشاپیش او بود و زمینه های پیروزی او را فراهم میآورد رفتار کوروش با ملل مغلوب به قدری بزرگمنشانه و انسانی بود بود که پس از او متفکران یونانی به رغم رقابت تمدنی شان با ایران اخلاق و رفتار کوروش را تا سرحد تمجید ستودند .
گزنفون که از یونانیان شیفته کوروش بود درباره رفتا راو با ملل مغلوب داستانهای زیادی مینویسد:
وقتیکه کوروش به ارمنستان لشگر کشید پادشاه ارمنستان به کوهستان گریخت و مردم بر آن شدند که اموالشان را برداشته شهر را تخلیه کنند کوروش به مردم پیغام داد که هرکس در شهر بماند آسیبی نخواهد دید ولی هرکس فرار کرد و دستگیر شد با او همچون اسیران رفتار خواهد شد.
مردم چون این را شنیدند در شهر ماندند . افراد خاندان سلطنتی ارمنستان و گروه محافظانشان در کوهستان به محاصره سپاهیان ایران درآمده دستگیر شدند.
شاه نیز به دستور کوروش خود را تسلیم کرد . کوروش او را به خاطر اینکه در برابر ایران سر به شورش برداشته و از پیمانی که با آشتیاگ داشته سر باز زده است مورد سرزنش قرار دادو شاه ارمنستان با متانت تمام از موضع خودش دفاع کرد و گفت این کار را بدان خاطر انجام داده که از زیر بار یک دولت دیگر خارج شده کشورش را آزاد سازد.
سرانجام کوروش زن و فرزندان و اعضای خاندان سلطنت ارمنستان را به او باز داده و اورا آزاد ساخت و در مقام سابق تثبیت کرد و برای آنکه از احترامش نزد مردمش کاسته نشود اورا به نحو شایسته مورد احترام قرار داد و به یکی از وفاداران به خویش تبدیل کرد.
درجای دیگر گزنفون مینویسد که گروهی از اسیران خالدائی که در همسایگی ارمنستان میزیستند را به اردوی کوروش آوردند کوروش دستور داد که بند از دست و پایشان بردارند و آنان را نزد او حاضر آورند .
کوروش خطاب به آنان گفت:
ما نمیخواهیم با شما بجنگیم . شما که همواره این سرزمین را غارت میکنید اکنون بنگرید که در چه حالید .
من شمارا آزاد میگذارم که برگردید و اندیشه کنید اگر تصمیم گرفتید با ما بجنگید با جنگ افزار برگردید و اگر تصمیم به صلح گرفتید بدون اسلحه به نزد ما بائید. اینرا بدانید که اگر با ما دوستی کنید من مصلحت شمارا در نظر خواهم گرفت آنهاگفتند که صلح و آرامش میخواهند ولی فقیرند و زمینی که بر رویش کشت کنند ندارند . کوروش به شاه ارمنستان پیشنهاد کرد که زمینی به آنها برای کشت و چراگاه واگذارد و در عوض از آنها خراج بستاند . این پیشنهاد هم به سود شاه ارمنستان بود که درآمد مالیاتیش افزوده میشد و هم به نفع مردم بود که دارای زمین و آب و مسکن میشدند و هردو طرف از آن شادمان شدند.
کوروش یک ایرانی و یک مزدایسنای نیک منش و انسان دوست بود .
او به حیثیت انسانی و عقاید انسانها احترام مینهاد و به همین خاطر همه ملل مغلوب اورا مثل یک پدر دوست میداشتند . نه پیش و نه پس از کوروش هیچکدام از جهانگشایان تاریخ نتوانسته اند مثل کوروش در دل اقوام مغلوب محبوبیت و تقدس یابند. این فضیلت برای همیشه و تا امروز مخصوص کوروش مانده است.

مرگ کوروش بزرگ:
در اثر شورش ماساژت‌ها که یک قوم ایرانی‌تبار و نیمه‌صحراگرد و تیره‌ای از سکاهای آن سوی رودخانه سیردریا بودند، مرزهای شمال شرقی شاهنشاهی ایران مورد تهدید قرار گرفت.
کوروش بزرگ، کمبوجیه را به عنوان شاه بابل انتخاب کرد و به جنگ رفت و در آغاز موفقیت‌هایی بدست آورد. "تاریخ‌نویسان" یونانی در داستان‌های خود مدعی شده‌اند که ملکه ایرانی‌تبار ماساژت‌ها، تهم‌رییش او را به داخل سرزمین خود کشاند و کوروش در نبرد سختی، شکست خورد و زخم برداشت و بعد از سه روز درگذشت و این‌که پیکر وی را به پاسارگاد آوردند و به خاک سپردند.
پس از مرگ کوروش بزرگ، فرزند ارشد او کمبوجیه به شاهنشاهی رسید.

این مطلب به تاریخ23 آبان ماه2568 شاهنشاهی برابر با

23آبان ماه1388 خورشیدی تحمیلی نوشته شد.